Hmm, OK, ik ging nog iets schrijven over mijn clickerdilemma en waarom ik zou kunnen twijfelen of ik wel Parelli-instructeur wil worden.

Ik begin alvast met een inleiding. Als ik onjuistheden vertel: gooi het in de groep!

Clickeren is de leermethode die gebruikt wordt bij dolfijnen en andere zeezoogdieren en dierentuindieren, en sinds een paar tiental jaar ook redelijk veralgemeend bij honden. Er wordt quasi enkel gebruikt gemaakt van positieve bekrachtiging (positive reinforcement), en ook van een beloningssignaal, een teken dat aan het dier laat weten: 'wat je op dit precieze moment doet is goed en wil ik vaker zien, en daar krijg je zo meteen een beloning voor'. Bij de dolfijnen is dat een fluitsignaal (dan weten ze dat ze een visje mogen komen halen), bij de honden een clicker, bij paarden ook, of je kan een bepaald woord gebruiken. Lees Karen Pryor: 'Don't shoot the Dog'. Voor een vlot geschreven intro + praktische uitleg kijk hier: http://www.ingeteblick.be/artikels/basics/starten.html

Parelli ( parelli.com" target=_blank>www.parelli.com ) maakt gebruik van negatieve bekrachtiging (wegvallen van een onaangename prikkel wanneer het paard het gewenste gedrag vertoont, bv. je legt je rechterbeen aan, paard wijkt naar links, je neemt je beendruk weg en paard leert wat hij moet doen om van druk af te raken, namelijk wijken voor druk) en positieve bekrachtiging. Pat Parelli noemt zichzelf al van in het prille begin een 'extreme middle-of-the-road-ist', niet enkel vermijdingsleren, niet enkel belonen, maar een middenweg. Wat er daarnaast bij Parelli heel sterk bijkomt is kennis van het natuurlijke gedrag en de natuurlijke behoeftes van het paard, en hoe we die kennis kunnen toepassen om op een voor het paard logische manier met hem om te gaan. We gebruiken geen hoorbaar beloningssignaal bij Parelli. We zijn echter wel duidelijk in onze lichaamstaal, er is duidelijk verschil of we iets actief vragen ofwel van de ene seconde op de andere ons lichaam relaxeren en de vraag/druk laten vallen. Lichaamstaal is de natuurlijke taal van het paard, daar zijn ze het best op ingesteld. Denk aan Slimme Hans, het paard dat honderd of zo jaar geleden de indruk gaf te kunnen rekenen, ook als zijn baas er niet bij was kon hij het juiste aantal hoefschrapen produceren als antwoord op gelijk welke ingewikkelde rekensom. Het was pas toen ook de mensen die rond Hans stonden ook het antwoord niet wisten dat Hans het ineens niet meer kon: hij keek namelijk naar de minimale signalen die de mensen uitzonden terwijl ze meetelden met zijn hoef, en hij kon oppikken wanneer hij het juiste aantal bereikt had. Dit even terzijde als illustatie hoe gevoelig paarden zijn voor lichaamstaal. (Parelli principe nummer 6: body language is universal - jaja, we worden hier nogal gedrild, de acht principes heb ik boven mijn bed gehangen, en in de hot springs kijken mensen soms verbaasd als we die met z'n allen plots proberen te herhalen, het is hier een echte sekte )
Parelli geeft de volgende volgorde voor de behoeftes van een prooidier (zoals een paard): Safety, Comfort, Play (sociale interactie is daar ook bij), Food. Bij roofdieren zoals mens, hond, dolfijn is dat: Praise, Recognition, Material things (pork chops )
Het kan dus zijn dat een bepaald paard in een bepaalde situatie hoegenaamd niet geinteresseerd is in het verdienen van voer, maar wel in zijn eigen veiligheid. Dat paard is op zoek naar een leider... en dat kunnen wij ook zijn. Horses are natural followers, looking for natural leaders.

Tot zover de korte samenvatting. Mijn dilemma zit hem hierin dat op papier het clickeren de meest diervriendelijke methode is, gezien er geen onaangename prikkels gebruikt worden. Ongewenst gedrag wordt genegeerd, en door slim opstellen van een trainingsplan kan je elk gewenst gedrag trainen en op cue zetten. Bij Parelli daarentegen gaan we af en toe echt wel onzacht contact maken met het paard (met onze hand, touw of stick), niet zomaar, wel aangekondigd door langzaam opdrijvende druk, en op een manier die voor het paard duidelijk is (geen angst uitlokt dus) maar toch. We doen in lichte vorm hetzelfde als wat paarden onder elkaar ook doen: 'ga nu opzij of je krijgt mijn hoef in je gezicht'. Clickeraars vinden dat geen argument, wij zijn immers geen paarden, dat weten die paarden ook wel, en bovendien zijn wij de slimmere partij, die dus beter zou moeten kunnen.

Nu heb ik al wel gemerkt dat de theorie en de praktijk nogal ver uiteenliggen... en ik heb ook nog geen enkel geclickerd paard gezien dat er gelukkiger uitzag of mooiere dingen kon dan Parelli- of andere gedeeltelijk negatief bekrachtigend getrainde paarden, integendeel.

Dilemma dilemma

To be continued!
________________________________________________ Nathalie

Piet schreef op zondag 27 juli 2008, 22:53:


Nee, je hebt met je voorbeeld ook gelijk natuurlijk. Tegenwoordig (sinds een jaar) komt de horsenality ( http://www.parelli.com/content.faces?contentId=25 ) er meer bij kijken. De LB extrovert (bv. Queenie, Huppeltje, Aramis, Shiny ook?) is tijdens de interacties met de mens vooral geinteresseerd in spelen. Op welke manier iets wordt aangeleerd (pos. of neg. bekrachtiging) maakt dan minder uit, hoewel je met dit, denkend en beredenerend paard niks kan als je er geen goede relatie mee hebt. Puur neg. b. zonder ook maar iets dat er tegenover staat zal niet goed gaan. De RB extrovert is in wezen bang voor zijn leven (safety). Die krijg je met geen enkel voer de trailer in bv. De RB introvert (Lolita, Zap) is ook onzeker, maar toont het niet zo, je pusht die dus gemakkelijk te veel. Parelliadvies is: enkel fase 1 en heel heel veel tijd geven (comfort). LB introvert denkt 'waarom zou ik mij moe maken' (Mike op de Poedertoren) en heeft incentive nodig (food). Dit is allemaal nogal simplistisch samengevat natuurlijk. En bovendien is een paard nooit alleen maar 1 kwadrant. Het verschilt van moment tot moment, van situatie tot situatie. De kunst is dus om van moment tot moment telkens te evalueren in welk kwadrant je paard (overwegend) zit, en dan de juiste strategie toe te passen. Bv. met de LB introvert dus geen rondjes in de piste maar wel spannende ritten buiten, met liefst hier en daar grazen of eten vinden na een sprong, dat soort dingen.
Echte paardenmannen (gelijk onzen Eddy bv.) vinden dit vast enorme bullshit en moeilijkmakerij, want zij doen dit helemaal zonder nadenken continu vanzelf. Maar, zoals je weet is het Parelliprogramma voor iedereen bedoeld, ook de blondjes en zo, en ik moet eerlijk zeggen dat dit concept voor mij zeer behulpzaam is.

Wat ik hierboven schreef is het parellistandpunt. Ik ben persoonlijk de mening toegedaan dat clickeren bij elk paard nuttig is, maar combineer het dus wel (crossover hee, van Conrad mocht dat een jaar duren toch?

Ze hadden ons gewaarschuwd dat zeker nu in het midden van de cursus en met het beginnen rijden er wel eens frustraties en emoties zouden kunnen bovenkomen. En dat was ook zo, alleen had mijn paard er niets mee te maken! Ondanks dat ik hier en daar soms te horen krijg dat Zap niet gemakkelijk is heb ik met hem nog geen last gehad, het snoepie. Nee, het zit in andere dingen.

Het begon gisterenmiddag toen we een optional workshop hadden over omgaan met angst. Leek mij (en vele anderen) zeer interessant, dus allen daarheen. We kregen eerst verteld dat het een soort experiment was (dat doen ze wel vaker, de zesweekstudenten vorig jaar hebben bv. mee de cradle bridle uitgeprobeerd) en toen kwam een zekere Auriella ( www.unlimitedmind-power.com ) aan het woord, een parellistudente die dus workshops doet over angst. Release & Replace heet haar techniek. Het begon nog goed, met uitleg over hoe bepaalde gedachten je tegenhouden om alles te doen wat je zou kunnen (limiting beliefs), maar toen het steeds spiritueler werd, ze nog net niet claimde van kanker te kunnen genezen, dat bijziendheid te wijten was aan het niet willen zien op afstand of zo... toen begon het op mijn zenuwen te werken. En god kwam er ook nog ergens bij natuurlijk. Ik hoop dus maar dat het bij een eenmalig proefproject blijft, want voor het eerst kreeg ik een sektegevoel... Ik ben natuurlijk niet de enige sceptische ziel, gelukkig. En ik doe mijn best om het positief te bekijken, in de zin van 'hoe interessant dat ik dat soort dingen ook eens kan meemaken', en het is niet allemaal slecht en die Auriella is best een vriendelijk mens die het goed meent veronderstel ik.

En dan deze morgen, we worden al twee dagen aan het handje gehouden in een cursus die normaal gezien toch over rijden gaat, we hadden dus nog niet op ons paard mogen zitten, en dan kregen we deze morgen nog eens praktijkherhaling van de indirect en direct rein. Allemaal op een rijtje rondlopen met ons 12f touw in de hand bij wijze van teugels en allemaal samen oefenen: hand omhoog, trombone, hand naar powerposition, vingers sluiten en naar navel brengen, omdraaien, directe teugel... djeezus. Ze hadden er ons het liefste nog een liedje bij laten zingen ook. Komaan, dat is pre-level 1 stuff! En level 1 gehaald hebben was toch wel een prerequisite voor deze cursus, laat staan dat de meesten hier (zeker die van overseas met instructeursambities) al dicht tegen level 3 zitten. Pfoe. Dat ze het even herhalen, tot daar, maar dat dat een half uur moet duren, met heel dat dansje er bij... het was ook een beetje de manier waarop.

Zo! Daarmee zijn de frustraties ook weer van mij afgeschreven!

Vanmiddag heb ik dan eindelijk op mijn paard gezeten! Dat heeft nogal wat voeten in de aarde. Eerst moet je paard OK zijn om op te zadelen. Dat wil zeggen dat hij aan de lijn (van op de grond dus) in een rustig ritme kan stappen, draven en galopperen, en ook datzelfde over een sprong. Dus in stap de sprong naderen, erover, en nadien weer verder in stap en niet wegspurten of zo. Circling game dus eigenlijk met don't change gait en don't change direction. Maar ook dat hij op ieder moment in connectie blijft en dus op minimale vraag terug naar jou komt en niet als een gek blijft rondrennen. Dan moet je zien dat je paard OK is met het zadel, namelijk dat je hem er naartoe kan sturen en dat hij eraan wil snuffelen (of bijten of testen met zijn hoef, best toch een beetje opletten dus met nieuwe zadels - daarom dat voor jonge paarden oude zadels gebruikt worden omdat die dat in het begin allemaal mogen) en je paard moet willen meewerken om gezadeld te worden, dus blijven staan zonder vastgebonden te zijn, en opzijstappen als je dat vraagt. Oef. Dan is je paard gezadeld, moet je weer gaan testen deze keer met zadel, of hij in de drie gangen rustig en attent kan blijven, ook over een sprong. Warm up strong to ride soft' zeggen ze. Niet met de bedoeling het paard fysiek af te matten, wel om te kijken of hij mentaal en emotioneel OK en bij jou blijft als er wat snelheid en energie aan te pas komt. Stel namelijk dat je op je paard zit en er komt plots een kudde tractoren aangeraasd ofzo en hij schrikt en schiet weg, dat je dat opvoorhand al gesimuleerd hebt van op de grond en dat je weet dat hij ook op snelheid nog naar jou kan luisteren. Gisteren heb ik Zap (aan de 45f lasso) in een rengalop van een afsprong doen springen, en bokte hij inderdaad, en snorten, ik kon hem geen ongelijk geven. Dat zou ik dus eigenlijk ook nog goed moeten krijgen als ik zou plannen over ongelijk terrein te gaan galopperen. Vandaag heb ik maar simpel galop op een klein cirkeltje over een medium size boomstam gevraagd, was prima, dus kon ik gaan opstappen vond ik zo, waarbij ook weer geldt dat het paard er voor moet willen blijven stilstaan, zoniet, heb je geen toestemming om op te stappen. Zap is een braaf beest (met mij dus toch) en dus heb ik op zijn rug heel de ranch rondgetoerd, gezellig moseyend van graspol naar gele klaver (in stap, dat was de opdracht immers). Dat was wel raar, zo op een vreemd paard, rare bewegingen die ik niet gewend ben, niet goed weten hoe gevoelig hij is of niet. En dan nog meteen een buitenrit eigenlijk, weg van andere paarden, stukken waren we heel alleen, ik zie het goed zitten met hem! En hij dus denk ik ook met mij.

Nog een beetje over de leasepaarden... ik hou er al van in het begin rekening mee dat ik niet op Zap verliefd mag worden. Het helpt dat hij een vosse quarter is, dat vind ik niet bijzonder aantrekkelijk, het zou niet mogen maar uiterlijk telt wel een beetje mee voor mij. Als hij nu zo'n knappe arabierachtige gouden buckskin was of zo, ja dan... Nee, het is wel zo dat ik van alle vosse quarters die hier rondlopen Zap wel met met voorsprong de mooiste vind nu met zijn snoezige snoetje en zo.

Als Parelli zelf geen paarden meer verhuurt zijn er natuurlijk wel nog andere paarden in Amerika... vermits ze die leasepaarden wat aan het uitfaseren zijn, zijn er nu ook al mensen genoeg die een paard van buitenaf hebben. Er zijn er die via hun eigen Parelli-instructeur contact leggen met een instructeur uit Colorado en daar een paard kunnen lenen, er zijn een aantal parellimensen uit de naaste omgeving (bv. die voor de parelli-office werken) die hun paard wel een keer per jaar voor een paar weken willen uitlenen. Of gewoon normale paardenmensen uit Pagosa die het wel een leuk idee vinden dat hun paard wat extra 'training' krijgt in hun ogen. Twee vrienden die hier maar voor vier weken zijn hebben ook twee paarden die ze van mensen uit de buurt huren, die paarden zijn vorige zomer ook verhuurd geweest aan parellistudenten.

Groetjes,
________________________________________________ Nathalie

Piet schreef op maandag 28 juli 2008, 8:19:


Hee, ik ontdek hier nog een zijtopic!

Piet, als wat je schrijft over poisoned cue klopt, dan is het simpel om te zien of Parelli zoveel druk (onaangename druk dus) gebruikt dat er poisoned cue optreedt: kijk naar het paard. Ik zie hier, midden in Parelliland mag ik toch wel zeggen, geen paarden die niks meer durven. Ik zie paarden die vanalles uitproberen, die niet bestraft worden voor het uitproberen als er eigenlijk iets anders gevraagd werd, enkel gevaarlijke acties worden met kracht onderbroken.
Ik denk dat mijn Zappieschattie wel als voorbeeld kan dienen, nooit anders geweten dan parelli-opvoeding, door verschillende mensen telkens dan nog, en hij is een gevoelig zieltje. Toch durft hij gerust eigen initiatief te nemen. Niet zo overduidelijk als sommige extroverte speelvogelpaarden hier, maar hij doet het wel.

Interessante discussie verder, bedankt!

Eva Saegerman schreef op dinsdag 29 juli 2008, 0:32:


Volgens mij ben jij heel goed bezig

Maar, het voorbeeld wat jij hierboven beschrijft, ik pak dat hier, midden in parelliland met parellipaard nog zachter aan, want met retreat er bij. Zap ziet enge neergebliksemde boomstronk, ik vraag stop en backup, weer naderen, en naargelang ik hem voel verstijven weer stop en backup, gras eten (is ook goede test hoeveel stress er in hem zit), naderen, snuffelen, nog een hap paarse bloempjes ('goedzo flinke vent') en passeren. Duurt ook een minuut.

Dat is wat ik bedoelde dat het verschil in theorie zoveel groter is dan in de praktijk.

Alle instructeurs zien mij hier bezig, met voertasje en alles, en ik heb nog geen enkele keer een opmerking gekregen dat ik hem meer moet slaan of zo. Integendeel.

Conrad van Pruijssen schreef op maandag 28 juli 2008, 15:18:


Hoi, leuk van je te horen!


Niet vergeten Conrad dat Pat Parelli al 25 jaar ieder weekend demo's geeft in heel de US en zelfs de hele wereld, dus het lijkt mij niet zo raar dat er nu stilaan genoeg mensen zijn die er geld voor over hebben bij hem te komen.


Dat hoef ik niet te vragen want weet ik zo ook wel. Er is geen wetenschappelijke achtergrond. Het is een model dat Linda Parelli gaandeweg ontwikkeld heeft. Telkens als ze haar man bezig zag met een paard en ze snapte niet waarom hij iets deed kon ze het hem immers achteraf vragen. Waarom zette je daar geen druk meer, waarom deed je anders dan ik zou gedaan hebben, waarom zus en niet zo. Ze heeft hem de pieren uit zijn neus gevraagd tot dus ergens duidelijk werd dat hij (net als Ray Hunt en zijn andere leermeesters) heel erg keek naar hoe het paard op dat moment was en zich daaraan aanpaste. Dat heeft Linda dan (idd. gebaseerd op een mensenmodel, ik heb de naam van de auteur ooit geweten maar ben hem kwijt) in een vorm gegoten die min of meer reproduceerbaar bleek als ze het op nieuwe paarden ging toepassen. Het is dus een empirisch model.
Specifiek van LB en RB, dat heb ik vroeger wel eens gevraagd, want volgens mij berust dat niet op fysieke realiteit in de hersenen van het paard. Ik geloof dat de instructeur toen wel zei dat er onderzoek naar gedaan was op een of andere amerikaanse unief. Maar daar weet ik verder niks van. Dat zou ik kunnen vragen idd. Zelf denk ik dus niet dat er echt een links-rechts verschil in die paardenhersentjes is. Het zijn termen die (naar analogie van hoe het bij rechtshandige mensnen wel is) aangeven hoe de gemoedstoestand is, namelijk LB = beredeneerd, nadenkend, tov. RB = reagerend uit angst voor levensbehoud, grof gesteld. En die indeling is zeker nuttig, maar ze hadden het voor mij evengoed rooddenkend en zwartdenkend ofzo mogen noemen.

Met vriendelijke groeten,
Nathalie

Caatje schreef op zaterdag 26 juli 2008, 21:34:


Ja, dat ook. En kijken, welke oefeningen, welke galop, is moeilijk voor een rechtsgebogen versus linksgebogen paard, en hoe kan je ze helpen meer gelijk te worden. Van op de grond en van op hun rug.
En 's avonds stonden er ribbetjes op het menu