Het jeukte ineens, dus ik dacht - ik zal eens naar paardnatuurlijk gaan kijken want iemand noemt mijn naam
.
Clickertraining, behaviourisme en operante conditionering zijn geen synoniemen.
In Skinner's tijd werd iedereen heel wild van wat hij geformuleerd had, want ja, zo werkt het (en laat dit duidelijk zijn: het wérkt, het klopt, 100 % - R+, R-; P+, P- en in zekere zin extinctie wa eigenlijk alleen maar een P- proces is na R+ - en je zal niemand, geen enkele hedendaagse psychooog vinden die deze 4 simpele definities onzin vindt).
Skinner was een behaviorist eerste klas
. Skinner noemde z'n bekendste traktaat "the behavior of organisms": àlle levende wezens, alle "organismen". Iedereen was super-optimistisch, want er werden onwaarschijnlijke resultaten behaald. Iedereen dacht dat men vanaf nu eender welk wezen eender wat zou kunnen leren. Skinner heeft zelfs een utopische roman geschreven, Walden Two, waarin hij een ideale mensenwereld beschrijft, gebaseerd op z'n leertheorie. Dààr ontstond het pure behaviourisme: niets is aangeboren, alles wordt geleerd. Als je geboren wordt ben je een blanco blad.
Aan de andere kant van de oceaan echter werden rond die tijd door Tinbergen en Lorenz de eerste "ethologische" onderzoeken gedaan. Zij bestudeerden het dier in de natuur, en formuleerden een ander uiterste dat uitging van wat men nu "the selfish gene" noemt, het zelfzuchtige gen. De sublimatie van Darwin's "survival of the fittest": levende wezens worden gedreven door instincten. Alles wat een organisme doet wordt bepaald door waartoe hij is voorbestemd vanuit zijn soort.
Terug naar de VS. Twee leerlingen van Skinner pikten z'n theorieën op, en gingen op een heel praktische manier aan de slag, met allerlei soorten dieren: Keller en Marian Breland. Zij zetten - NIET Skinner - voor het eerst het voorspellende geluid in als praktische trainingstool - ze noemden het de "bridging stimulus". Ze haalden nog veel spectaculairdere resultaten dan Skinner. Zo spectaculair dat het leger (WO II) hen vroeg om duiven te leren "intelligente" bommen te sturen en dolfijnen om mijnen te plaatsen naast duikboten. Daar kwam Bob Bailey overigens erbij: hij begon met de dolfijnen te werken. Ze gebruikten wel eens clickers, als dat van pas kwam, maar zelf noemden ze het gewoon "operant conditioneren" - en dat was het ook.
Enfin, alles ging goed, en de Brelands (met Bailey) richten na de oorlog Animal behaviour Enterprises (ABE) op - ze trainden letterlijk àlles, voor shows, voor tv-spots, films, kermissen. En botsten dus ook op de limieten van wat kon bereikt worden. Varkens gingen tóch met hun neus wroeten. Wasbeertjes begonnen de centjes die ze in de spaarpot moesten steken te wassen.
Het bleek dat dieren hun diepste instincten niet zomaar konden overschrijven door aangeleerd gedrag - hoe verder een "nieuw" gedrag verwijderd was van het diepste instinctieve gedrag, hoe moeilijker het was om dat gedrag op peil te houden. Ze schreven in 1961 dan ook een passend essay: "The MISbehavior of organisms". De realiteit bleek, uiteraard, het midden te houden tussen Skinner en Tinbergen...
In de jaren '60 integreerde Karen Pryor (na een ontmoeting met Bob Bailey) OC in de dolfijnentraining - er waren uiteraard ook al anderen die OC gebruikten, ondermeer Ken Burgess, die directeur was geweest van ABE, maar Karen zette een stap verder. Ze noemde de techniek in 1992 "
clickertraining" (samen met Gary Wilkes) en bracht
clickertraining naar de "gewone" (eerst honden-)trainers na het succes van haar boekje "Don't shoot the dog".
Clickertraining als naam is een vloek en een zegen.
Clickertraining is een zegen omdat als je "
clickertraining" intikt op internet je onmiddellijk een overvloed van informatie vindt die als je het goed leest precies zegt waar het over gaat. Het is een vloek omdat "
clickertraining" wordt ingevuld als "werken met voedsel". Dat is het OOK, maar het is niet de essentie. De "bridiging stimulus", dàt is de essentie.
Clickertraining is dus NIET behaviourisme.
Clickertraining is "alleen maar" een bepaalde vorm van OC.
met vriendelijke groeten,
Inge
http://www.ingeteblick.be
Warboel
