aanvulling en vergeef me de puntjes en de komma's
je kunt bodemonderzoek inderdaad prima eens per 3 tot 5 jaar doen, mits je eerder een 5 tal jaren hebt bemonsterd en bemest. een basisbemnestingsadvies is ook eigenlijk een plan dat uitgaat van 3 jaar. alleen is boden slechts een factor die invloed heeft op de opname van mineralen of de beschikbaarheid van koolhydraten, vetten en eiwit in de plant. er zijn heel veel andere factoren die daar heel direct of indirect invloed op hebben.
verder bepaald de vochtigheid van een bodem en het grondwaterpeil heel veel, plus eventueele aanvoer via sloten en sproeien. droogte kan ervoor zorgen dat opname in de plant beperkt wordt, dan kan je bodem wel de juiste samenstelling bevatten, maar het kan niet in de plant. anderzijds kan een bepaalde grondbewerking ook zorgen voor extra beschikbaarheid van mineralen en de vochthuishouding. een langdurige vorstperiode ka ook meer mineralen vrijgeven en dus onbedoeld je bemestingsplan beinvloeden. bodemonderzoek is feitelijk een preventieve handeling, dus het scheppen van een zo optimaal mogelijke bodem voor het gewas dat je wilt telen, ook een weide is gewoon teelt. ruwvoederonderzoek is wat het opleverd in het product zelf en daarmee eigenlijk belangrijker, tevens werkt het tweekanten op, je kunt de knelpunten vinden die je vis de bodem kunt proberen te verbeteren, maar je weet ook wat je gaat voeren. het ruwvoer is namelijk ook nog veel meer, de uitkomst in wat je voert is namelijk het gevolg van alle factoren tijdens de groei van een gewas, plus de effecten die tijdens de oogst een rol spelen en vaak ook nog van de keuze tot welk soort eindproduct je het verwerkt, hooi(boven 80% droge stof) en kuilgras (tot 60% droge stof) kun je namelijk van exact de zelfde partij produceren, toch geeft het een andere beschikbaarheid doordat er een totaal ander procede in plaatsvindt.
je kunt in een veldsituatie ook niet uitvinden of een plant van de soort engels raai een wilde uitgangsvorm is of een nakomeling van een selectie. je weet dus ook niet of je een type hebt dat binnen en bepaalde gradient wel of niet optimaal functioneren kan. toch kan dit juist meespelen in bepaalde gehalten. ook een wat geisoleerder gelegen weide kan zijn eigen selectie bevatten. de meeste grassen zijn toch redelijk breed in voorkomen langs een behoorlijk lange lijn tussen minimale en maximale tolerantie in stoffen.
een hele wei is ook niet te beschouwen als een oppervlakte die in alle factoren gelijkmatig bediend wordt, je vindt op elke weide microklimaatjes of afwijkende zeer lokale afwijkingen. juist in die gebiedjes kun je best valse gidsplanten vinden, ik heb daar zelf behoorlijk veel mee geexperimenteerd dsoor bijvoorbeeld plaatselijk met extra calcium de ph te verhogen of verlagen, de eerste om ridderzuring te bestrijden en de tweede om klaver terug te dringen, dat werkt, maar ook als je gaat meten en ik heb een paar keer een professionele ph meter mogen lenen, dan zie je ook dat het 10 cm verderop al anders kan zijn. een gidsplant werkt dus minder efficient bij beheer dan meten en testen. er is ook nog groot verschil bij overblijvende onkruiden, een grote brandnetel is eigenlijk een lange straf voor een klein foutje, die vraagt eigenlijk alleen wat kritische factoren op het moment van kiemen en het eerste jaar dat de plant ontwikkeld, daarna is er weinig nodig om als plant langjarig en 20 jaar is geen uitzondering stand te houden, ook als je andere factoren zo veranderd dat het minder brandnetelgeschikt is. je voorkomt dan hooguit dat er opnieuw uitzaaien voorkomt. een jarige onkruiden zijn vaak betere gidsplanten, omdat ze in een kortere periode om bepaalde factoren vragen. bij overblijvende soorten zegt het dus veel meer over de actuele situatie toen ze zich vestigde en minder over de huidige actuele bodemgesteldheid.
ook een verschil tussen minerale in boden en mineralen in voeding is nog een ander aspect, mineralen meet je eigenlijk standaard in een zekere puurheid, je meet dus hooguit de hoeveelheid per mineraal dat als zuiver mineraal beschikbaar is, toch bepaald de verbinding waarin het voorkomt veel meer of het opneembaar is voor de plant en of het uit de plant opneembaar is voor een soort. ijzer is daar een mooi voorbeeld van. dat bestaat in tal van verbindingen, maar veel is niet beschikbaar, de verbinding aan andere stoffen is niet te verbreken in plant of dier en het kan ook via bodemdeeltjes die op een plant aan de buitenzijde blijven plakken een valse uitslag geven. het is echter veel te kostbaar om letterlijk elke verbinding op waarde te bepalen en veel is niet eens te te testen in een commerciele opzet. we gebruiken ijzer in bodem of voeding dus op een andere manier dan bijv. koper dat veel makkelijker uit de meeste verbindingen kan loslaten. bij hoog ijzer kijk je dus eerst naar het soort product, een veldgewas dat erg kort gemaaid is zal meer gronddeeltjes bevatten en vaak ook roest, op 5 cm maaien na langdurige droogte geeft de minste aanklevende deeltjes, maar dan kan het via stof weer in een monster terecht komen. bij hoog ijzer in een uitslag geef je duas wel extra koper, puur voor de zekerheid en vaak is ruwvoer ook behoorlijk koperarm, tenzij er jarenlang tussen 1960 en 1990 met varkensmest of koperzouten is bemest. je hebt gewoon die extra marge nodig om tekorten in een dier te voorkomen, maar je gaat niet exact zitten uitbalanceren op een effectief gemeten bestanddeel ijzer bij een veldgewas. zo is bij bietenpulp de hoog ijzer zelden een werkelijk benutbare hoeveelheid, het is al jaren bekend dat juist op de buitenkant van de niet hogere concentraties niet opneembare ijzerverbindingen voorkomen. ook een roestig hek of ijzer uit water is vaak een te sterke verbinding om veel opname te kunnen geven. er zijn zeker wel andere bezwaren om beide als ongewenst te zien, maar niet omdat het voedertechnisch iets in de war stuurt. likken aan een roestig object geeft kans op verwondingen en kan een uiting zijn van luchtzuigen, ijzer in drinkwater geeft smaakafwijking en minder wateropname is een veel groter probleem dan het ijzer in drinkwater ooit kan zijn. ook betekend het vaak dat je leidingen niet optimaal aangelegd zijn en dus risico op bacterieaangroei geeft.
je kunt bij veel ijzer dus bedenken wat de beste uitkomst geeft, paarden zijn eigenlijk goed tolerant voor koper, meer geeft dus niet snel nadeel en zeker niet in de hoeveelheden waarmee we werken. dus zelfs al zou 75% van het gemeten ijzer niet beschikbaar zijn dan is er nog steeds geen enkel nadeel via koper in extra of sprake van te weinig benutbaar ijzer. je moet alleen wel heel goed kijken naar de bronnen in voeding, zo is ijzer in een samnengesteld
krachtvoer of supplement juist wel in een benutbare vorm verwerkt, zoiets speelt ook bij vitamine A, in ruwvoer wordt dat pas na het maaien tijdens het drogen in de zon gevormd uit beta caroteen, beta caroteen is heel veilig en er is geen grens van bekend die schade of nadeel opleverd. die grenzen zijn er wel bij vitamine A. dan moet je dus per voedermiddel weten of er een berekend gehalte wordt aangegeven of en gemeten hoeveelheid. paard maakt zelf prima vitamine a uit beta caroteen, in hartog lucerne is het echter omgerekend naar hoeveel vitamine A een paard hieruit kan maken, terwijl in de meeste brok vaak directe pure vitamine A vormen worden toegevoegd. met ruwvoer zul je dus nauwelijks risico op een overmaat vitamine a zien, op pure vitamine a kan dit zeker wel.
de vitamine a in pure vorm wordt eigenlijk ook niet toegevoegd voor het paard, zijn behoefte, maar het is in wat hogere dosa ook in voer een prima bewaarmiddel, maar dat aspect heeft nu eenmaal een minder goede klank dan goed voor een paard.
Warboel
