Hoi Sandra, als ze zich happier gedragen met pijnstilling, dan zou ik ze dat zeker geven. Als je geen verschil merkt, zou ik het niet geven.
Een van mijn paarden heeft al jaren ( 5jaar) een probleem met een achterbeen, en kan hierdoor niet goed opstaan. Het gaat het laatste jaar toch een stuk beter met opstaan.Wat voor mij ook zegt dat er altijd hoop op verbetering is. Ik heb een paar jaar geleden echt gedacht dat het niet meer lang zou duren en zij helemaal niet meer zou kunnen opstaan. Ik moest haar ook regelmatig "helpen" om overeind te komen. Ik gaf haar wel eens metacam maar ik kon geen verschil merken. Alleen als ze wel eens kreupel liep, dan merkte ik wel verschil.
Persoonlijk zou ik een paard pas laten inslapen als na verschillende pogingen het dier niet meer wil of kan opstaan, en niet meer kan of wil eten.
Dat je paarden niet meer zo reageren als vroeger lijkt mij niet zo erg. Misschien is dat voor jou een beetje wennen, maar het wil toch niet zeggen dat hun kwaliteit van leven nu zo slecht is.
Wel heel vervelend voor je dat je zoveel zorgen hebt, maar volgens mij doe je het prima zo.

Groetjes Jean

Het is inderdaad erg moeilijk, Sandra.

Indy werd ook angstiger naarmate ze achteruit ging en de ataxie erger werd. Ze stond eerst altijd graag urenlang op het weiland naast ons huis, later bleef ze het liefst thuis, of ze wilde na een kwartier al weer naar huis, helemaal in paniek.

Ik heb het steeds van Indy af laten hangen wat we gingen doen. Even op de oprit staan en om zich heen kijken, wandelen of zelfs rijden als ze een goede dag had en beslist wilde. Indy kon goed aangeven wat de bedoeling was. Rijden ging ik dan op een weggetje waar bijna niemand kwam en het draaide dan steeds uit op vreselijk gestuntel in draf, waarbij ik mijn hart vasthield of ze wel op de been zou blijven. Indy moest en zou draven en genoot met gespitste oren van elke meter. Als ik merkte dat ze haar voeten niet meer kon sorteren, stapte ik er af en dan slenterden we naar huis, terwijl we samen een appel aten. Indy was dan dagenlang zeer tevreden.

Ik heb menigmaal met mijn dierenarts erover gesproken, of het wel verantwoord was met haar te rijden en te draven. Ik kreeg vaak stekelige opmerkingen van mensen als ik met haar wandelde en ze slecht liep. Volgens mijn dierenarts moest ik de keus aan haar laten, maar er wel voor zorgen dat ze niet te lang doorging, Indy goed stevig aanvoelde en ze zelf aangaf dat ze beslist wilde.

Uit Indy sprak ondanks alles nog zoveel levenslust, hoe kun je dat afnemen? Omdat anderen het zielig vinden?

Je doet het zo prima, Sandra.
Jouw paarden hebben geluk dat ze bij jou terechtgekomen zijn.

Monique

Sandra van Bommel schreef :


Maar je merkt het toch als je paard echt pijn heeft? Dan kun je toch ook alleen op díe momenten pijnstilling geven?
Niet elk paard met bijvoorbeeld artrose heeft per definitie pijn. Wij hebben er hier een paar die dat hebben (oudere paarden) en die hebben daar echt niet elke dag last van. Bij momenten. Een ervan rijd je er zelfs 'doorheen' door haar correct te laten bewegen.

De voorpoten van onze 9 jarige witte herder beginnen helemaal dik, knokig en scheef te staan door artrose maar zij heeft er geen last van want dan zouden we dat wel merken. Ze kan er nog goed mee uit de Landrover springen (erin komt ze niet meer). Ik peins er niet over om deze dieren allemaal op pijnstilling te zetten. Ik doe dat zelf ook niet als ik ergens pijn heb, jij wel? Tenzij het natuurlijk onverdraaglijk of acuut zou zijn. Het zijn wij mensen die er vanalles aan willen doen want het 'hoort niet' dat je gekoesterde dier pijn moet hebben. Terwijl je zelf bijvoorbeeld scheef en krom loopt maar dat maakt dan niet uit. Dieren passen zich meestal prima aan, 'ondergaan' en zijn in het nu.

Meer gestressed dat zie ik echt niet aan hen. Ze gaan nog net zo graag mee op wandelritten en hebben een godvergetens supermooi leven. Lekker fretuh en schijtuh zonder er ook maar íéts voor te hoeven doen. Hooi wordt aangevoerd, de weide gaat open, mest wordt geruimd, vrienden en familieleden om hen heen, wat willen ze nog meer? Ja nou, Puck doet wel eens een beetje druk als BD weg is, dan doet ze maar druk, heeft ze gelijk d'r beweging. Ik kan daar allemaal niet zo mee zitten maar houd haar natuurlijk wel in de gaten of het niet té erg wordt.

En op een dag ja, dan houdt het op als de levenskwaliteit in het geding komt. Dát is voor ons altijd al een graadmeter geweest. En dan is de beslissing nemen wat Jack en mij betreft ook helemaal niet meer moeilijk. Ik weet heel zeker dat ik geen chronische pijnstilling zou gaan geven, dan zouden we toch al heel erg richting einde gaan. Dit jaar twee van onze eigen paarden laten inslapen (Stef en Bombita) en de pony van mijn vriendin. Zo'n beslissing nemen is nooit gemakkelijk maar de opluchting daarna des te groter. Levenskwaliteit!

Allemaal opnieuw bedankt voor jullie gedachten. Het is fijn om verschillende meningen en ervaringen te horen. Helpt mij met het nemen van de beslissing.

Pien, je zegt wel iets waars. Ik ben voor mij zelf bijna paranoide met geneesmiddelen. Ik moet al echt stikken van de pijn, wil ik een paracetamolletje nemen. Als meer nodig is, denk ik dat ik dood ga,.
Stom is dat dan he... dat je bij dieren denk dat je dat beter wel kunt doen.

Ik heb het bij onze hond een tijdje gedaan. maar toen ik niets in huis had en hij niets kreeg, merkte ik geen verschil (was rheumocam) Ben er ook meteen mee gestopt. Zet natuurlijk ook aan het denken.

Misschien wil ik het heel krampachtig allemaal te goed doen. Hoewel... momenteel hälga uit de wei halen, doe ik toch evengoed niet zo graag. Sil gaat echt over de rooie en met sneeuw en ijs is dat echt link. Ze kan dus door de scherpe woekeringen in het gewricht daadwerkelijk zomaar een pees doorsnijden.
Bovendien staat hälga er niet meer om te springen en is rijden geen optie,ook niet in stap. Ze struikelt teveel en valt dan op haar knieen.(in de wei, als ze gewoon op haar gemak kan rondkuieren, heeft ze dat niet. Je ziet dat ze dan gewoon veel voorzichtiger loopt)

Hoe dan ook... ze hebben een redelijk luizenleven ja, dat wel. Moet kunnen.

Heb een paar gedachten waar ik jullie mening dan ook wel over wil horen...

Is tijdelijke pijnstilling om te kijken of dat verschil voor hen uitmaakt een goed plan of zinloos?
Is het een beter idee om gewoon niets te geven, alleen wellicht paracetamol op het moment dat het nodig is?

En dan nog een moeilijke.... Als een van de dames uit de wei gaat, gaat de ander over de rooie. Ze zijn enorm hecht, die twee. Ze hebben beide serieuze problemen, die niet goed komen.
Nu heb ik in het begin gezegd dat als eentje zo slecht wordt dat ze dood moet, ze wellicht beter beiden dood kunnen zijn, omdat ze elkaar niet kunnen missen en weinig vooruitzicht hebben. Het leek mij wreed om eentje gestressd achter te laten voor de beperkte tijd die nog rest (hälga is bv het eerste paard na toon waar sil echt mee overweg kan en hälga schiet enorm in de stress als Silja de wei uit gaat)'
Het klinkt eigenlijk logisch, maar... dan denk ik... stel, sil gaat morgen onderuit en staat op drie benen, We kunnen dan niets meer voor haar doen. Is het dan werkelijk beter om ze allebei te laten gaan?

Sandra...... stop met piekeren.
Geniet van datgene wat ze nog kunnen.

Ik weet het, het is ontzettend moeilijk, je haalt je van alles in het hoofd, je wilt het goed doen.

Zoals jij met je paarden begaan bent, zul je de goede beslissing nemen als het zover is.
Misschien is de goede beslissing dat je beide moet laten gaan, misschien ook niet.
Dat zie je dan pas.

Monique

Sandra van Bommel schreef op vrijdag 7 december 2012, 8:04:



deze vraag hoef je niet te stellen want er is geen antwoord op. Het is zoals het is. Geef je pijnstillers en zie je dat Sil zich prettiger voelt, dan is dat OK en wat er in de toekomst gebeurt gebeurt gewoon.


Op 2 benen hinken, dit probleem doet zich voor door het functioneren van je eigen hersenen. Er is een klein stukje hersen dat dit fenomeen veroorzaakt. Je kan wel leren dit wat meer tot zwijgen te brengen. Een simpele aanwijzing: neem een besluit en denk er niet meer aan. Je kan je besluit herzien wanneer je wilt maar tussen 2 besluiten hoef je er niet over na te denken.

Het verhaal over Sil illustreert aardig in welke val wij kunnen trappen. Gebeurt er iets wat wij akelig of vervelend vinden dan zeggen we vaak: oh, had ik maar dit of dat gedaan dan was dit misschien niet gebeurd. De realiteit zegt echter dat het wel is gebeurd, accepteer de realiteit, verwerk de gebeurtenissen zoals ze zijn en ga verder met het leven.

Op het moment dat je (of iemand anders) sterft is het niet belangrijk of het komt door het WEL of NIET innemen van medicijnen.

Sandra van Bommel schreef op vrijdag 7 december 2012, 10:39:


bijvoorbeeld


ook hier: stop met piekeren, niemand kan de toekomst nu vast regelen. Mijn ervaring is dat bij hechte vriendschap tussen paarden in geval van sterven degene die overblijft gewoon doorgaat en weer andere vriendschappen aan gaat. Mijn geluk is dat ik altijd wel een aardige kudde heb.

Het leek mij wreed om eentje

e m kraak schreef op donderdag 6 december 2012, 21:26:


juist (intussen zijn we het weer aardig eens)


Je kan er hoogstens het beste van maken. Je kan met pijn leren leven. Niet omdat het leuk is maar omdat je het leven niet wil laten bederven door je bezig te houden met ontkennen of vermijden van de realiteit (oh had ik maar geen pijn) . Heb ik pijn dan heb ik pijn, ik heb toch ook nog de mogelijkheid plezier te hebben (al dan niet geholpen door een pijnstiller). Vooralsnog is wat mij betreft euthanasie nog niet nodig.

Sandra van Bommel schreef :


Ja, dat weet je dus niet.
Vorig jaar riep ik nog dat ik Stef en Holly nooit uit elkaar zou halen. Door allerlei omstandigheden heb ik dat wel gedaan. Stef is nu dood maar Holly heeft een pracht-gelukkig leven bij een goede kennis van ons. Nooit verwacht dat zij hem nog eens zou overleven, altijd gedacht dat zij het eerste zou gaan. Stef's cushing is verergerd nadat we Holly bij hem weggehaald hebben (stress/emotie/nieuwe groep). Uiteindelijk heeft dit indirect tot zijn dood geleid, daar ben ik van overtuigd en dat gaat niet meer uit mijn hoofd. Ondanks alle goede zorgen van mijn andere vriendin bijwie hij de laatste 7 maanden woonde. Maar, eerlijk is eerlijk, je weet niet of het met Holly erbij ook verergerd zou zijn. Ik geloof niet dat ik zo'n beslissing nog eens zou nemen.

Puck en BD zijn, sinds de dood van Winner in 2010, closer dan ooit. Al helemaal nu BD half blind geworden is, daardoor vaak onzeker is omdat ze slecht begint te zien. Zij bepaalt waar ze heen wil maar zij laat zich daarheen leiden door Puck. En het is Puck die artrose heeft dus de lamme -in wording- leidt de blinde -in wording-. Wij roepen hier ook wel eens dat als een van de twee dood gaat, we de ander ook mee laten gaan. Misschien zou ik dat echt wel doen ja.

joop schreef op vrijdag 7 december 2012, 11:20:


Nogmaals, hebben we het nu over paarden of over de beleving van terminale 60+ers?

Letje, je hebt gelijk. Piekeren is niet goed. Ik zal daar ook gewoon een stelling moeten innemen voor dit moment.
Ik geloof dat ik dan momenteel neig naar gewoon zo laten en een pijnstiller als het nodig is.
(en dan maar hopen dat ik dat goed inschat)

Ik ben nu eenmaal iemand die erg onzeker is/snel bang is het fout te doen.
Als het aan mij ligt, zijn dit ook de laatste paarden. De laatste jaren hebben te veel gekost (letterlijk en figuurlijk) en ik denk dat ik het zo wel goed vindt

Pien, ik denk idd dat onze dames soortgelijk zijn als die laatste twee van jou, Sil en Hälga zijn allebei van die krakkemikken en ook nog allebei volgens mij wat kippig, Neig ernaar om er niet eentje achter te achter te laten, maar goed... je weet nooit hoe het precies loopt.

Overigens heeft Billy hier ook cushing Veel te jong, Hij is pas zeven. Meestal is het dan ook agressief, Dat blijkt nu ook de reden waarom ik afgelopen zomer de z,e, niet meer onder controle kreeg. Verschrikkelijk was dat... hij schuurde zich letterlijk kapot. De lever was toen ook ontstoken, hij had longproblemen en zijn hart sloeg dubbel zo snel dan bedoeld. Een heel sneu paardje.
Ik heb wel gezegd dat ik het deze zomer wel nog eens wil proberen met een deken, maar dat het voor mij afgelopen is als we weer dezelfde weg moeten gaan. Zijn cushing gaat immers niet over. Het is onder controle met medicatie. Voor nu.
Maar in de zomer kan het goed anders gaan. Als hij de zomer haalt, natuurlijk.
Hij had extreem hoge waarden (naast die leverproblemen) Er kan dus goed meer mis zijn in dat lijfje van hem.

Sandra van Bommel schreef :

Stef hebben we nooit laten testen op Cushing. Ik weet dus ook niet of er verder nog iets mis was. Maar we hebben ook nooit geweten hoe oud hij nu precies werkelijk was. Misschien was hij wel al 30. Bij ons heeft hij tot de dag van zijn pensioen gewoon altijd en blij gewerkt, ook al ging het op het laatste wat langzamer. Iedereen om ons heen (ook de DA's) riep dat hij wel Cushing zou hebben. Mij maakte het niet uit, hij deed het altijd prima en was een blije en vrolijke kerel, zo erg was het niet en hij had er al helemaal geen last van, behalve dan die idioot lange krullerige vacht. Je kunt ook teveel weten he en je daar weer zorgen over maken.

Na zijn verhuis naar mijn vriendin Yvon was hij 7 maanden later dood. Hij kreeg daar al vrij snel abcessen in zijn hoofd (mond, kaak) en de pus stroomde er maandenlang aan alle kanten uit. Yvon heeft dat al die tijd verzorgd. Nadat hij er toen ook nog twee tia's overheen kreeg was het wat ons betreft afgelopen.

Een verandering kan dan idd funest zijn.
Weet je... ik vind cushing bij een oud paard eigenlijk gewoon een van de ouderdomskwaaltjes; iets wat erbij hoort. Ik weet ook niet of je daar nog heel veel aan moet willen doen op die leeftijd.

Voor billy ligt dat anders. Die is getest omdat hij hier in stal stond te hijgen,zijn hart idioot snel klopte en hij bevangenheid erbovenop kreeg. Bovendien zat hij onder de wonden van het schuren, wat totaal niet meer onder controle was.
Hij was pas 7 en is toen getest.
Zijn ACTH waarde was 1250 terwijl 50 normaal gesproken wel de max was. Daarnaast heeft hij dus een leverprobleem.
Nu staat het op 33 en lijkt het redelijk te gaan.
Als het weer mis gaat, houdt het voor mij op.
Zijn cushing kunnen ze niet genezen en het behandelen van het een leidt tot complicaties van het volgende probleem.

Zolang het met prascent onder controle blijft, is het prima. Blijkt die controle weg te vallen, dan houdt het op. Dan ga ik hem niet meer door een medische molen halen en alles uit de kast halen met alle ellende van dien. We weten wat hem mankeert en we weten dat zijn tijd beperkt is.
De rest zal de tijd leren.

e m kraak schreef op vrijdag 7 december 2012, 13:41:


als ik de gedachten van een paard zou kunnen lezen zou ik je meer over de beleving van paarden kunnen vertellen. Misschien kunnen paarden nog wel veel beter tegen pijn dan wij. Ik heb wel eens een paard met een gebroken heup gezien, zij probeerde toch nog op de been te komen en uit medelijden ben ik op haar hals gaan zitten zodat zij haar poging moest staken, en rustig bleef liggen tot wij het verlossende spuitje konden geven. Hoeveel pijn deze merrie heeft gehad zal ik nooit weten maar het weerhield haar niet een poging te blijven doen. Bijzonder pijnlijke herinnering.