Nee, ik maak geen gebruik van opbouwende druk. Dat past per definitie niet in clickertraining, omdat opbouwende druk per definitie P+ (toevoegende straf) of R- (wegnemende beloning) is.

Clickertraining is leren op basis van R+, toevoegende beloning. En negeren. En soms wegnemende straf. Maar géén P+ en géén R-.

Dat ik wel eens P+ gebruik, bijvoorbeeld op het filmpje van mij en Joris geef ik hem een tik(je) omdat hij in mijn heuptas bijt, dat past niet binnen clickertraining – zie m’n laatst geposte bericht.

.

Hier ben ik het absoluut niet mee eens. Ja, oké, mogelijk wel als het gaat om sommig gewoontegedrag dat via klassieke conditionering (Pavlov) is aangeleerd. Of om gedrag dat is aangeleerd met slechts een lichte mate van onaangename consequenties, of met slechts beloningen van heel weinig waarde.

Voorbeelden.
(1) Een paard is op een dag wat sloom tijdens het rijden. Ruiter pakt een zweepje erbij, paard loopt meteen vlot door. Zonder dat de ruiter het zweepje ook maar één keer gebruikt, tijdens die rit. Paard weet niet meer hoe hij heeft geleerd dat drijvend been (of wat je ook gebruikt) betekent: harder lopen?! Natuurlijk weet-ie dat wel!

(2) Gister liep ik met Fálki. Pracht van een trainingskans, een graafmachine en een grote tractor met aanhanger stonden stil in de berm, maar wel met de motoren draaiend. De bestuurders stonden naast de wagens met elkaar te kletsen. Heb even gevraagd of ik de situatie mocht gebruiken, Fálki vind graafmachines, met zo'n grote beweegbare grijparm, doodeng. Dat mocht; gelukkig vonden die mannen ’t prachtig! Beide mannen paardenliefhebbers.

Fálki liep los, ik heb hem op enige afstand aan het grazen gezet, toen ik ging vragen of ik mocht gaan oefenen daar. Fálki opgehaald (los). Toen we op circa 20 meter waren, gingen zijn benen klapperen (knikkende knieën, letterlijk)! Ogen wagen wijd open. Op dat moment ben ik blijven staan, rust en zelfverzekerdheid uitstralen. Ik had liever iets eerder stil gestaan, bij minder heftige angst – maar naar mijn idee was er ’t ene moment nog vrijwel niets aan de hand en ’t volgende moment sloeg opeens de angst toe.

Na circa 30 seconden werden de knikkende knieën beduidend minder, geclickd en beloond daarvoor. Vijf meter verder gelopen, Fálk gevraagd (met lichaamstaal) om mij te volgen. Fálk volgt met licht knikkende knieën en wijd open ogen. Click en beloon voor het volgen. Wachten tot hij weer voldoende kalmeert, click en beloon voor ontspanning. Etc.

Tot vlak bij die enge graafmachine, toen kon ik mijn favoriete anti-angst oefening vragen. Namelijk vragen (met armsignaal en stem-commando), “raak het aan”. Nadat dat de eerste keer gelukt was, het aanraken van die enge enorme machine met grote grijparm en lopende motor, kon het daarna áchter elkaar. Raak daar aan (op metaal), raak daar aan (op de band), etc.

Nergens fysieke druk, Fálki was al die tijd letterlijk los. Nergens opbouwende druk, ook niet in psychologische zin. Ik vroeg telkens pas de volgende stap als ik zo goed als zeker wist dat Fálki hij die stap zou durven nemen (set your horse up for succes).

Waarom raakt Fálki iets aan dat hij verschrikkelijk eng vindt? Omdat ik hem dat op basis van R+, toevoegende beloning, heb aangeleerd.

Ik schrijf dit niet om mijzélf op de borst te slaan, maar omdat ik het principe “leren op basis van toevoegende beloning” op de borst wil slaan

De R+ bestaat bij deze raak aan-oefening uit een brokje, maar ook uit intrinsieke beloning. Want Fálki heeft al talloze malen ervaren dat als hij uiteindelijk durft aan te raken, hij zich meteen veel beter voelt. Omdat de (meeste) angst dan meteen van hem af valt. Omdat hij constateert (voelt) dat het maar metaal is of zo, geen eng beest.

Zou ik dit ook kunnen met een paard, als ik “raak aan” zou hebben aangeleerd op basis van R- of P+? Absoluut niet. Tenzij, misschien, in theorie, wanneer ik als P+ (toevoegende straf) stroomstoten zou gebruiken bij elke stap anders dan in de goede richting… En in de praktijk zou ik dat natuurlijk never nooit niet doen (niemand hier zou dat doen).

Lukt zoiets dus omdat Fálki weet “als ik het nu aanraak, dan volgt een beloning”? Ja, natuurlijk.

Lang verhaal, ik had ’t eventueel ook in de rubriek verhalen kunnen plaatsen .
Maar omdat het in mijn ogen zo’n mooi voorbeeld is, dat een paard wel degelijk denkt, “als ik nu dit…, dan volgt dat…” , heb ik het verhaal hier gebruikt.

Paarden zijn in dat opzicht nmm niet of nauwelijks anders dan mensen. Mensen zijn ook gewoontedieren. Maar dat neemt niet weg dat als iemand jou iets vraagt of jou een opdracht geeft, je die opdracht wel of niet goed opvolgt, op basis van een leerproces: “als ik nu dit…, dan volgt dat….”.

grt,
Karen

Leuk, alle reacties naar aanleiding van het filmpje, Joris speelt met paardenbal / clickertraining! Dank jullie wel

Karen

Daisy Buunk schreef op dinsdag 23 maart 2010, 14:57:


Wat een nare situatie!
Eén van mijn ezeltjes heeft ook een tijdje bloed in de urine gehad en ook zweten daarbij (koorts), maar de oorzaak kon toen door de DA niet worden achterhaald. Gelukkig was zij er na een dag of tien vanaf.
Hopelijk komt het snel goed met je Haffie!

Karen

(vervolg vertaling interview KFH)
@ Eddy : dit stuk tekst vind je denk ik interessant (?). Omdat het ondermeer over de Spaanse rassen gaat. Of je het ééns bent met KFH op dit punt weet ik niet (ik vermoed van niet), maar interessant, toch?
En het gaat ook over dat je niet moet vasthouden aan één methode / hulpmiddel, maar afhankelijk van met welk paard je werkt, je een gereedschapkoffer vol met mogelijkheden moet hebben.
_________

Mark: Juist. Het is daarom zo triest dat zelfs iemand – en ik ga jouw woord gebruiken omdat ik ermee instem – zelfs iemand met jouw gave bijna niet bij machte is om deze paarden te redden. Want ze zijn de redding voorbij en, ik vraag me af, hoeveel van die paarden kunnen er zo zijn in de wereld? Nee, het heeft geen waarde om dat te overdenken. Dus laten we doorgaan naar iets dat misschien wat meer positief is, misschien kunnen we praten over de alternatieven, en natuurlijk over de omvang van het debat dat momenteel plaatsvindt, en de campagne die hopelijk wat attentie zal trekken (het debat over en de campagne tegen rollkür, kk).

En natuurlijk zijn er mensen geweest die geschreven hebben aan de sponsors van de FEI en de sponsors van sommige van de top dressuur ruiters, en hopelijk zal dit alles wat verandering teweeg brengen en wat druk op de FEI zetten. Maar ik denk dat waar de mensen naar zoeken, de alternatieven zijn. En we hebben opnieuw verschillende mensen die schriftelijk reageren, bijvoorbeeld Anne schrijft vanuit Texas en vraagt “kan een snaffle bit worden gebruikt?” En ik heb Jan schrijvend vanuit Oxford Engeland die vraagt “Hoe zit het met gebruik van halsters die druk uitoefenen, touwhalsters, het Dually halster, etc. Zijn die wezenlijk anders dan de teugels, enzovoort, die worden gebruikt bij rollkür?” Ik bedoel, natuurlijk is er een tijdselement van toepassing. En bijvoorbeeld, ik weet dat Carolyn Resnick dressuurpaarden kan trainen tot op het hoogste niveau, zonder enig gebruik van dergelijke hulpmiddelen en teugels etcetera. Dus wat zijn de praktische alternatieven, Klaus? Waar kunnen we aan denken?

KFH: Ja Mark. Ondertussen raken jij en het publiek er aan gewend dat ik graag 2 – 3 stappen terug wil. En opnieuw zou ik dat graag doen Mark.

Mark: Ja, ga je gang.

KFH: Alleen maar om structuur aan te brengen. Ik wil dat heel graag, omdat als je gewoon de wereld bekijkt zien je ogen de realiteit, en dan kun je simpelweg structuur aanbrengen in iets. Laten we teruggaan naar bijvoorbeeld het oorspronkelijke natuurlijke paard. Het natuurlijke paard is een paard dat een specifieke balans heeft tussen de schouders, tussen de rug, tussen de het achterwerk en tussen de hals. En als we een paard hebben zoals bijvoorbeeld een Camarque paard uit Frankrijk, of bijvoorbeeld als we kijken naar Welsh Cob ponies, of we kijken bijvoorbeeld naar veel, heel veel pony types, bij wijze van spreken, dan kun je zien dat de hals bijvoorbeeld, relatief kort is, relatief massief, en de kaken en, ik weet niet het juiste engelse woord voor de botten in het gezicht, die zijn ook relatief massief.

En als je dan kijkt naar het “normale” foksysteem, waar je ook kijkt, of het nou dressuurpaarden zijn of springpaarden of baroque paarden zoals de Spaanse of Portuguese rassen of wat dan ook, dan zul je je andere lichaamsverhoudingen vinden. Je vindt andere vormen en andere plaatjes waarnaar gestreefd wordt. Als ik kijk naar bijvoorbeeld Harmon. Het laatste paard dat ik hier had, dit paard heeft, opmerkelijk genoeg door de manier waarop hij gefokt is, heeft hij teugels nodig. Hij heeft teugels nodig. Omdat als ik de vorm van dit paard vergelijk met een normaal paard zoals deze Welsh Cob, of dit Camarque paard, etc., dan zul je zien dat Harmon relatief lang en smal is, hij is een hengst, maar hij heeft een smalle lange nek en de juk- / kaakbeenderen van het hoofd bijvoorbeeld, die zijn ook anders, smaller en kleiner.

En als zo’n paard – je kunt het zien op de video – als het paard uit zichzelf rent dan zul je altijd het gevoel hebben dat hij op de voorhand loopt. In de videoclip Quiejo’s First Dance, kun je het heel duidelijk zien, eerst zie je het paard uit zichzelf lopen en daarna ondersteun ik hem. Dus, wat ik in in weze doe met het paard door middel van mijn lichaamstaal, ik bewerk zijn achterhand, op een bepaalde manier overdrijf ik het. Ik stop zo veel belangstelling en zo veel focus in die achterbenen dat het paard op de een of andere manier aangemoedigd wordt om zijn hals richting zijn lichaam te brengen. Maar als je het paard op die manier begint te rijden, ik doe dat met een halster bijvoorbeeld, zeer zeer zelden met een bit van welk type dan ook omdat, zoals je eerder al zei, over iemand anders, bitten absoluut niet effectief zijn. Ze hebben geen enkel nut. Ik zal daar straks op terugkomen.

Maar normaal gesproken als ik signalen wil geven, dan met het halster of wat ik ook gebruik is de cavesson. Dus een leren ding rond de mond, zeg maar, en er is een grote kans dat je dan maar één touw, dus geen twee teugels, dat je maar één touwtje gebruikt richting de neus. Het zit hoger en dan kan ik simpel met m’n vingers spelen om het paard informatie te geven. Maar Mark, als ik zo’n type paard op die manier begin te rijden, dit type moderne spring- en dressuurpaarden, dan blijkt dat ze gefokt zijn, gemaakt zijn, herbouwd zijn zeg maar, op zo’n manier dat ze een vijfde been voor zich nodig hebben.

Maar wat ik leuk vind aan rijden is wat ik gedaan heb met Janosch. Als je me ziet rijden met Janosch op video’s of zo, dan kun je een paard zien dat uit zichzelf perfect in balans is. Dat paard heeft niet door zijn bouw een teugel nodig. Maar als ik begin te rijden met Yunque, dan zul je me niet met Yunque zien rijden zónder teugel. Omdat dat niet goed zou zijn voor hem. Hij zou zich verloren voelen. Dit moeten we ons realiseren.

Dus als mensen zeggen “Ik wil graag terug naar een heel natuurlijke manier van rijden” dan zul je als consequentie een paard moeten vinden die zijn genetische wortels heeft van zo’n duizend jaar geleden, zeg maar. Ze zijn er nog steeds, maar we moeten onze ogen openen en we moeten duidelijk zijn: Wow!

Waarom een baroque paard, zoals een Lusitano, zoals een Spaans paard – tenminste de meeste van hen – als dit niet op de een of andere manier een ongelukje (foutje, kk) in het ras is; ze hebben een andere nek. Ze zijn compleet anders gebouwd door honderden jaren fokken, compleet anders dan bijvoorbeeld dat Camarque paard of die Welsh Cob of wat voor type dan ook van die oorspronkelijke paarden.

Dus: het is niet zo: “Ik gebruik geen teugels / Ik gebruik een halster / Ik gebruik dit type hoofdstel.” Nee! Alsjeblieft, we moeten een stap terug doen kijk naar je paard en dan afhankelijk van je paard moet een een gereedschapskoffer (tool box) creëren, om met dát type paard om te gaan.

________