Ik ben het erg eens met wat Pien en Esther schrijven. Zoiets kun je m.i. het beste ofwel negeren, ofwel zonder disrespect en agressie te tonen proberen bij te sturen.
Ik heb 't al een paar keer geschreven en voor mij is 't een waarheid als een koe:
Al je mensen voor hun kop slaat, dan zijn ze niet meer bereid om te luisteren wat je verder nog te melden had. En in die zin is een mens niet anders dan een paard.
Wat mij enorm helpt als ik me kwaad maak of gekwetst voel over een bericht, is allereerst me inhouden (dus voorkomen dat ik dírect vanuit woede of frustratie reageer) en daarna ofwel negeren ofwel met respect reageren.
Als je clicker training of een vergelijkbare manier van trainen toepast op een paard of welk dier dan ook, doe je toch precies hetzelfde? (toch, Piet
?). Ik schreef gisteren een e-mail aan iemand, over hoe ik de filosofie achter
clickertraining als "levensfilosofie" zie. Onderstaand een kopie:
J.. en C...., dankjewel voor jullie reactie.
Werkt
clickertraining ook bij mensen... Ja zeker werkt dat! Ik kan het prima hebben hoor dat jullie er een grapje over maken! Toch heb ik de behoefte om er iets meer over uit te leggen, omdat het echt een passie van mij is, iets dat samenhangt met een diepe overtuiging.
Clickertraining (CT) is voor mij al láng niet meer (sinds ongeveer 15 jaar) slechts "een trucje" dat je kunt gebruiken om dieren iets te leren. Voor mij is 't meer een levenshouding.
Bij CT is de daadwerkelijke clicker nauwelijks belangrijk. Dat is maar een plastic plus metalen dingetje, waarmee je een geluidje kunt maken. Dat geluidje betekent voor het dier (nadat je 'm dat geleerd hebt): wat je nú doet, dáár ben ik blij mee!
De filosofie er áchter omvat ondermeer de overtuiging dat alle dieren, inclusief mensen, het beste en meest plezierig dingen leren (dingen leren = gedrag en/of opvattingen veranderen), als er door "de trainer" wordt gefocust op wat ze al wél goed doen. Dat positieve, gewenste gedrag versterk je, door het eerst te benoemen (bij een dier gebruik ik daarvoor een clicker, maar bij mensen voldoen woorden uitstekend), en het vervolgens te belonen. Een beloning kan een tastbare of eetbare beloning zijn, maar als het om mensen gaat net zo goed een compliment (in woorden).
Ik zet "de trainer" bewust tussen aanhalingstekens, want als je dit bij mensen toepast, wat ik soms bewust daadwerkelijk doe, dan ben ik als "trainer" heel gewoon de partner van, of de buurvrouw van, of iemand die idealistische doelen probeert te bereiken via een forum. Andere mensen zijn wellicht vooral en intensief "de moeder (of vader, of opvoeder) van" .
"Trainer" zijn we hoe dan ook állemaal, bijna voortdurend, alleen is lang niet iedereen zich daarvan altijd zo bewust. En als je je het té bewust wordt kun je daardoor krampachtig gaan doen, en dat is zeker niet de bedoeling. Ik pas dit alles alleen bewust toe, wanneer ik doelgericht gedrag wil beïnvloeden. Dan ga ik er voor zitten om er over na te denken hoe ik dat dat aan zal pakken, en dán gebruik ik al deze theorieën heel bewust.
Dus: zodra je reageert op iemand ben je al trainer, ook al ben je je dat de meeste tijd niet bewust. Want in je reactie zit feedback (soms heel duidelijk, soms verscholen). Feedback kan verbaal zijn, of non verbaal, of een combinatie van beide. Feedback kan positief zijn (goedkeurend), negatief (afkeurend) of neutraal (negeren, desinteresse).
Oftwel: zodra je iemand's gedrag beïnvloedt (al dan niet bewust), ben je in mijn visie al "trainer". Een trainer is niets meer (én niets minder!!) dan iemand die gedrag van anderen beïnvloedt. Dat doen we allemaal, de meesten van ons zelfs een groot deel van de dag.
De filosofie achter CT omvat ook dat je gedrag dat je als ongewenst ervaart, negeert. Gedrag dat niet langer beloond wordt maar genegeerd, dooft uiteindelijk uit. Je kunt ook straffen, maar dat heeft allerlei heel vervelende bij-effecten. Sommige clicker trainers passen wel vormen van negatieve straf toe, dat is eigenlijk het weghalen van een (verwachte) beloning. Een time-out geven aan een kind, kan daarvan een voorbeeld zijn.
Echter, bij mensen is het een complexe zaak. Bij een (huis)dier is het aantal trainers dat invloed heeft op het gedrag van dat dier meestal heel beperkt. Maar bij een mens is het aantal mensen waardoor je wordt beïnvloed enorm groot. Niet alleen je ouders, maar ook je leraren op school, je klasgenoten, je vrienden en vriendinnen, de dominee of de tekstschrijver/filosoof die je bewondert, je partner(s), etc. etc.
De orspronkelijke leer en visie van Skinner stopt ongeveer hier. Skinner is de wetenschapper die allerlei leerprocessen heeft ontrafeld en daaraan later ook een ideaal wereldbeeld heeft gekoppeld; en CT is gebaseerd op zijn bevindingen mbt leerprocessen. Skinner zegt "ongewenst gedrag dient in een ideale wereld te worden genegeerd. Iets veroordelen is een vorm van straf, en dient daarom, vanwege de negatieve bijwerkingen van straf, te worden vermeden."
In byzondere gevallen vindt Skinner (later in zijn leven) bepaalde nauw gedefinieerde vormen van straf wel moreel toelaatbaar. Het gaat me nu te ver om dat alles bij te betrekken. Denk aan een misdadiger die wordt opgesloten, met als doel andere mensen te beschermen.
Ik ga soms bewust nog een stap verder dan Skinner, in de mensenwereld. Soms confronteer ik, waarbij ik zo zorgvuldig mogelijk probeer om te confronteren zonder te disrespecteren. Maar dat is niet makkelijk; ik maak nog regelmatig fouten. Ik ben m'n leven lang niet uitgeleerd (gelukkig!) ;-o
Zo, mijn levensfilosofie in een notedop. Focus je op wat er al positief is, en versterk dat. Steek geen energie in straffen (incl. oorlog voeren, schelden, slaan, afkeuren etc.), tenzij (en dan volgen een paar uitzonderingen).
Tot hier is het m.i. Skinner in zijn puurste vorm. Ik voeg er op persoonlijke titel aan toe: en tenzij je denkt dat de wereld te langzaam in positieve zin zal veranderen door ongewenst gedrag slechts te negeren. Dan mag je m.i. confronteren. Maar probeer daarbij altijd respectvol te blijven, en gebruik nóóit geweld.
Amen (LOL)
Karen
Warboel
