WILDKLEUR : paardenkleurvererving les 4
Fokken met baaien en vossen en zwartjes en waarom niet alles eruit komt
wat je dacht erin te hebben gestopt ........

leuke oefeningetjes met de simpelste kleurenkodes
vos, bay en zwart (en vooral would be zwart) zijn in de europese warmbloedstamboeken
de meest voorkomende kleuren.
Would-be-zwart laten we hier ook even buiten beschouwing
omdat daarin weer een bijkomend lettertje (knopje) een rolletje speelt

beginnen we met de simpeltjes, dwz de "zuiver-gekleurde-paarden"
zowel fenotypisch (uiterlijk) als genotypisch (gencode/zichtbaar en verborgen)
dus vos "ee" en zwart "EE"
vos x vos hadden we al gezien = altijd vos : ee x ee = ee
ook zwart x zwart = altijd zwart : EE x EE = EE

maar nu begint het :
vos x zwart : ee x EE = eE of Ee : dus 100% fenotypische zwarte paarden,
die echter genotypisch verborgen vos met zich meedragen
want als je dus deze veulens onder elkaar kruist dan :
( telkens het 1°allel van de hengst met elk van de 2 allellen van de merrie
en daarna het 2° allel van de hengst net hetzelfde
andersom gaat ook, je krijgt altijd hetzelfde resultaat )
eE x Ee = eE of ee of EE of Ee : dus een kwart (25%) wordt vos(ee)
en driekwart (75%)blijft zwart waarvan 1/3 (25%) homozygoot (EE)
en de rest zwart (50%) heterozygoot (Ee)

Kruisen we nu één van die heterozygote veulens (Ee) terug naar de homozygote zwarte ouder (EE) :
EE x Ee = EE of EE of EE of Ee zo krijgen we weer allemaal fenotypisch zwarte veulens
waarvan 75% homozygoot zwart (EE) en 25% heterozygoot zwart (Ee)
en voor friezen-lovers zou het hier moeten duidelijk worden waarom zo af en toe een vosje opduikt
want we zijn terug bij de mogelijkheid van de kombinatie van 2x heterozygoot zwart
waaruit 1 op 4 veulens (25%) vos kan worden
Het e-allell kan héél vaak lang verborgen blijven als je niet resoluut alle zwarte ouders van vosse veulens eruit-culled, wil je een paardenras éénkleurig zwart houden

Kruisen we nu één van die heterozygote veulens (Ee) terug
naar de homozygote vosse ouder (ee) dan wordt de kombinatie :
ee x Ee = eE of ee of eE of ee zo krijgen we weer 50% fenotypisch zwarte (eE)veulens
en 50% vosse veulens (ee)

moeilijk ?
dan gaan we verder met bay
en we noemen homozygoot nu (fok)zuiver, en heterozygoot (fok)onzuiver
we houden het simpel maar je hebt eigenlijk voor elk allel zuiver of onzuiver
zodat je in principe bay moet opsplitsen in zuiver/homozyg. voor Extension (EE)
en zuiver/homozyg. voor Agouti (AA)
dus zeggen we hier zuiver bay = EEAA, onzuiver bay = EEAa of EeAa

* zuiver bay x zuiver bay = EEAA x EEAA = 100% zuiver bay
* zuiver bay x zuiver zwart = EEAA x EEaa = EEAa = 100% onzuiver bay
* zuiver bay x onzuiver zwart = EEAA x Eeaa = EEAa of EeAa (50-50 maar allemaal onzuiver bay)
* zuiver bay x onzuiver bay = EEAA x EEAa = EEAA of EEAa 50% zuiver bay en 50% onzuiver bay
* zuiver bay x onzuiver bay = EEAA x EeAa = EEAA of EeAa = 50% zuiver bay en 50% onzuiver bay
* zuiver bay x vos(eeAA) = EEAA x eeAA = EeAA = 100% onzuiver bay
* zuiver bay x vos(eeaa) = EEAA x eeaa = EeAa = 100% onzuiver bay
* zuiver bay x vos(eeAa) = EEAA x eeAa = EeAA of EeAa = onzuiver bay

nog eentje om het af te leren, eentje waar je alles uitperst :
onzuiver bay x onzuiver bay = EeAa x EeAa =
EEAA of EEAa of EEAa of EEaa = zuiverbay+onzuiverbay+onzuiverbay+zuiverzwart
EeAA of EeAa of EeAa of Eeaa = onzuiverbay+onzuiverbay+onzuiverbay+onzvrzwart
EeAA of EeAa of EeAa of Eeaa = onzuiverbay+onzuiverbay+onzuiverbay+onzvrzwart
eeAA of eeAa of eeAa of eeaa = zuivervos+onzuivervos+onzuivervos+zuivervos
waar bij de laatste of zuivervos homozygoot voor Agouti waar je alleen bay mee kan fokken (of vos)
en zuivervos homozygoot voor niet-agouti waar je ook zwart mee kan fokken

voor wie dat wil uitvissen kan hier zelf wat oefeningetjes op brouwen
bv :
eeAA x EEaa met zuiver zwart
eeAA x EEAA met zuiver bay
eeAA x EEAa met onzuiver bay
eeAA x Eeaa met onzuiver zwart
eeAA x EeAA met onzuiver bay
eeAA x EeAa met onzuiver bay

als je een rastertje maakt (punetsquare) waarbij je alle lettertjes uitzet
van de ene ouder vertikaal, van de andere horizontaal
dan kan je in alle vakjes alle kombinaties maken
en daarin gaanzoeken hoeveel keer je bv dezelfde kombinatie fenotypisch
of genotypisch kan maken
(en dit zijn nog maar de simpele kleurtjes .........)

Volgende les gaan we VERDUNNEN !!!!